Kiedy może być zastosowany dozór elektroniczny?

Kwestię warunków udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego reguluje art. 43(la) Kodeksu karnego wykroczeń. O takim zezwoleniu orzeka sąd penitencjarny na wniosek skazanego lub jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego, co wynika z art. 43 (lc) KKW.

Udzielenie takiego zezwolenia ma charakter fakultatywny, o czym świadczy zwrot „może” użyty w artykule. Aby sąd mógł zezwolić na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego musi zostać spełnionych kilka przesłanek.

Przede wszystkim wobec skazanego nie może być orzeczona kara pozbawienia wolności przekraczająca okres jednego roku i 6 miesięcy oraz nie zachodzą przesłanki recydywy wielokrotnej z art. 64§2 Kodeksu karnego. Okres 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności nie może być także przekroczony w przypadku orzeczenia kary łącznej za popełnienie więcej niż jednego czynu zabronionego, oraz w przypadku orzeczenia kilku kar pozbawienia wolności niepodlegających łączeniu, które skazany ma kolejno odbyć.

Kolejnymi przesłankami są m.in. posiadanie przez skazanego określonego miejsca pobytu stałego, wyrażenie zgody przez osoby pełnoletnie zamieszkujące wraz ze skazanym. Zgoda taka złożona przez te osoby do sądu, powinna odejmować także umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzanie czynności kontrolnych. Sąd, mimo braku zgody osoby może udzielić ww. zezwolenia jeżeli wykonanie kary w systemie dozoru elektronicznego w sposób oczywisty nie wiąże się z nadmiernymi trudnościami dla osoby, która tej zgody nie wyraziła, i narusza jej prywatność jedynie w nieznacznym stopniu.

O wykonywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie mogą stać na przeszkodzie warunki techniczne obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów, oraz możliwości organizacyjne ich obsługi. 

Decyzja o dozorze elektronicznym może być orzeczona wobec skazanego, który nie rozpoczął jeszcze wykonywania kary, o ile względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.

Natomiast, jeżeli skazany zaczął już odbywać karę, to decyzję o dozorze elektronicznym można udzielić na pozostałą część kary o ile przemawia za tym dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.